Wysoki poziom cukru we krwi przyspiesza proces powstawania tzw. krańcowych produktów przemiany materii. Te z kolei wywołują stres oksydacyjny i stany zapalne w naczyniach krwionośnych, które z czasem prowadzą do ich destrukcji, czyli do rozwoju chorób. W przypadku pacjentów z cukrzycą nadmiar stresu oksydacyjnego przyspiesza powstawanie przewlekłych powikłań, takich jak neuropatia, nefropatia i retinopatia cukrzycowa.
Stres oksydacyjny pojawia się także u ludzi zdrowych i jest odpowiedzialny za proces starzenia się organizmu. Nie wynika on tylko z hiperglikemii, ale też np. z palenia papierosów, życia w stresie, diety ubogiej w przeciwutleniacze czy nieodpowiedniej obróbki kulinarnej. U diabetyków proces starzenia się i degeneracji tkanek przebiega szybciej, ponieważ dochodzi czynnik dodatkowy, przyspieszający proces powstawania tzw. krańcowych produktów przemiany materii (glikacji), czyli hiperglikemia.
Czym jest glikacja białek?
Glikacja to wieloetapowy proces, który zachodzi w organizmie spontanicznie (bez udziału enzymów) i który skutkuje powstawaniem końcowych produktów zaawansowanej przemiany materii, czyli tzw. AGE (ang. advanced glycationend-products). Nagromadzenie tych związków może być przyczyną chorób, w szczególności dotyczących naczyń krwionośnych. AGE zwykle gromadzą się na ścianach i w świetle naczyń, wywołują stres oksydacyjny i w efekcie proces zapalny.
- Ciekawostka
Najlepiej poznanym końcowym produktem zaawansowanej glikacji jest Nε-karboksymetylolizyna (CML), która bierze udział w powstawaniu nefropatii, retinopatii, miażdżycy oraz choroby Alzheimera. CML powstaje przede wszystkim podczas utleniania glukozy.
Hiperglikemia przyspiesza glikację białek. Nadmiar krążącego we krwi cukru przyłącza się do różnych cząsteczek białkowych i niekorzystnie je zmienia. Im wyższe jest to stężenie glukozy we krwi, tym ta reakcja zachodzi szybciej. W ten sposób w wyniku nadmiaru glukozy w gałce ocznej, w nerkach czy komórek nerwowych, niszczone są ich struktury i rozwijają się powikłania cukrzycy. Krańcowe produkty glikacji, powstające wewnątrz organizmu w efekcie przecukrzeń, są znacznie bardziej niebezpieczne niż AGE z pożywiania czy dymu papierosowego.
Jak chronić się przed wzmożoną glikacją?
Chcąc ochronić się przed powikłaniami należy przede wszystkim dbać o jak najlepsze wyrównaniu cukrzycy. Nie ma się jednak co oszukiwać, mniejsze lub większe wahania glikemii zdarzają się każdemu diabetykowi. Dlatego poza samokontrolą i dążeniem do prawidłowych cukrów, ważne jest aby:
- Unikać dymu papierosowego.
- Dbać o dietę bogatą w antyoksydanty.
- Unikać przewlekłego stresu.
- Stosować przeciwutleniacze zwalczające wolne rodniki, w tym witaminy z grupy B.
Wśród witamin z grupy B, szczególe miejsce zajmuje benfotiamina, rozpuszczalna w tłuszczach postać witaminy B1. Pełni ona w organizmie szereg funkcji, z których najważniejsza to utrzymywanie prawidłowego stanu komórek nerwowych. Okazało się jednak, że benfotiamina ma także zdolność przeciwdziałania niekorzystnym procesom glikacji. Odpowiednio wysoki poziom witaminy B1 w organizmie diabetyka ogranicza proces powstawania krańcowych produktów glikacji białek (do poziomu występującego u ludzi zdrowych), czyli hamuje niszczenie naczyń przez nadmiar glukozy. Dzięki benfotiaminie, komórki czasowo narażone na hiperglikemię są bardziej wytrzymałe, zwiększa się ich przeżywalność i zdolność do regeneracji.
Badania pokazują, że przyjmowanie benfotiaminy nie tylko może wspomóc walkę z powikłaniami cukrzycy, ale też jest skuteczne w łagodzeniu skutków powikłań już występujących, ponieważ zmniejsza ból neuropatyczny, zwiększa czucie wibracji oraz przyspiesza proces gojenia się ran przewlekłych 1, 2, 3.
