Mówi się, że cukrzyca to choroba społeczna. Nie tylko z uwagi na powszechność jej występowania, ale też dlatego, że choć dotyczy pojedynczej osoby, w istocie zmienia funkcjonowanie wszystkich osób z jej najbliższego otoczenia. Dbanie o prawidłowy cukier we krwi, samokontrola i prowadzenie odpowiedniej diety to spore wyzwanie.
To prawda, jednak największe zmiany dotyczą oczywiście samych chorych. Diabetycy obciążeni są nie tylko dodatkowym ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego, ale także powikłań takich, jak:
- nefropatia,
- neuropatia,
- retinopatia.
Stanowią przy tym grupę podwyższonego ryzyka schorzeń związanych z układami pokarmowym oraz nerwowym. Konsekwencją życia w poczuciu ciągłego zagrożenia oraz braku samoakceptacji nierzadko bywają w tej grupie chorych zaburzenia nastroju, stany lękowe, a także depresja.
Wielu diabetyków boryka się z podobnymi problemami, co sprawia, że rodzi się w nich pewien bunt wobec ścisłych zaleceń dotyczących choroby, a w konsekwencji – brak wyrównania metabolicznego, które sprzyja wszystkim patologicznym stanom powikłań okołocukrzycowych. To błędne koło.
Glikemie w normie – diabetyk w formie
Większość osób dotkniętych cukrzycą choć raz w życiu zastanawiało się, czy jest możliwe prowadzenie satysfakcjonującego życia z tą chorobą. Odpowiedź na to pytanie jest oczywiście twierdząca. Ale pod pewnymi warunkami. Pierwszym z nich jest utrzymanie normoglikemii, czyli poziomu glukozy we krwi mieszczącego się w normach, które są uznawane za prawidłowe i sprzyjające polepszeniu jakości życia z chorobą:
- na czczo – 70-99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l)
- 2h po posiłku – do 140 mg/dl (7,8 mmol/l)
W leczeniu cukrzycy uwaga skupiona jest na takim wyrównaniu wyników glikemii diabetyka, które będą zbliżone do wyników glikemii osób zdrowych. Ma to swoje uzasadnienie w profilaktyce powikłań cukrzycowych.
Wskaźnikiem wyrównania cukrzycy, który jest bliski ideałowi, jest poziom hemoglobiny glikowanej zbliżony do parametrów osób zdrowych, który szacuje się w przedziałach o wartościach < 6,1-6,5%, co w przypadku diabetyków może stanowić o średniej glikemii z ostatnich 3 miesięcy na poziomie około 135 mg/dl.
Samokontrola poziomu glikemii: prawidłowy cukier
Warto wiedzieć, że stężenie glukozy we krwi osób zdrowych jest na stałym poziomie, niezależnie od pory dnia i nocy, i oscyluje między 90-110 mg/dl. Osoby zdrowe nie są zobligowane do stałego monitorowania poziomu cukru we krwi, ponieważ dba o to ich organizm.
Osoby z cukrzycą dostają w pakiecie z chorobą konieczność zaopiekowania się sobą bardziej. Warto mieć świadomość tego, jaki jest cel tej samoopieki – złagodzenie objawów cukrzycy i niewydolności fizycznej, profilaktyka oraz satysfakcjonujące życie w przyszłości. Dlatego bez samokontroli, na którą składa się między innymi regularny pomiar glikemii, cele te osiągnąć trudniej.
Motywacja na co dzień
Brak dyskomfortu w życiu codziennym jest marzeniem każdej osoby chorej na cukrzycę. Motywacja własna to najistotniejszy warunek skutecznego leczenia cukrzycy i zapobiegania powikłaniom.
Osoby z silną motywacją wewnętrzną wiedzą, że utrzymywanie normoglikemii to podstawa dobrze prowadzonej cukrzycy, co z kolei przyczynia się do polepszenia jakości życia z chorobą. Kiedy diabetyk, który ma motywację, ma też świadomość, że czasem może utracić kontrolę nad cukrzycą, ale nigdy nie utraci siebie samego z pola widzenia.
Zmotywowany diabetyk staje się ekspertem w dziedzinie własnej choroby. Potrafi reagować w chwilach nagłych skoków glikemii, dbać o prawidłowy cukier oraz prosić o wsparcie, kiedy uzna, że jest mu ono potrzebne.
Dążenie do wyrównania metabolicznego wiąże się z celami terapeutycznymi, jakie wyznaczają standardy opieki nad diabetykiem. Rzetelnie prowadzona edukacja oraz stała reedukacja sprzyjają samodzielności pacjentów z cukrzycą i wzmacniają efektywność leczenia.
Skąd wiadomo, że cukrzyca jest wyrównana?
- Pacjent realizuje ogólne cele leczenia (HbA1c w normie około 6,5%, brak dekompensacji metabolicznej, co potwierdzają inne badania i subiektywnie dobre samopoczucie).
- Pacjent realizuje cele indywidualne (regularnie korzysta z dostępnych metod monitorowania cukrzycy, opieki ambulatoryjnej, różnych form edukacji i wsparcia psychologicznego, które sprzyjają utrzymaniu normoglikemii) i aktywnie uczestniczy w prowadzeniu cukrzycy w taki sposób, aby móc realizować się zawodowo oraz angażować się w swoje pasje.
Poczucie wpływu na przebieg choroby, dbanie o prawidłowy cukier i świadome dokonywanie wyborów sprzyjają wyrównaniu metabolicznemu oraz realizacji celów leczenia, a przede wszystkim pozwalają prowadzić lepsze jakościowo życie pomimo choroby.
